Ciekawe miejsca/ Krótko o...

spis treści

.

Lśniący masyw Kilimandżaro

.

We wschodniej Afryce z porośniętej trawą równiny wyrasta najwyższy szczyt kontynentu afrykańskiego, jeden z największych wygasłych wulkanów na świecie. Wierzchołek tego wiecznie pokrytego śniegiem wulkanu dumnie jaśnieje na tle jaskrawego nieba.

320 kilometrów na południe od równika jest miejsce gdzie śnieg nigdy nie topnieje, a warstwa lodu utrzymuje się przez cały rok. Jest to szczyt góry Kilimandżaro i jednocześnie najwyższy punkt na kontynencie afrykańskim wznoszący się do wysokości 5895m n.p.m. Jego nazwa w języku suahili oznacza "lśniącą górę". Choć góra ta znajduje się w tropikach, to klimat na jej szczycie przypomina raczej syberyjską zimę.

Historia i położenie:

Masyw Kilimandżaro znajduje się we wschodniej Afryce, na terytorium Tanzanii, w bliskim sąsiedztwie granicy z Kenią. Jego ogromne rozmiary - 100km długości i 75 km szerokości przy podstawie robią olbrzymie wrażenie, między innymi dlatego, że góra stoi samotnie i żadne sąsiednie szczyty jej nie przyćmiewają. Wypiętrzanie się Kilimandżaro nastąpiło około 2 milionów lat temu w wyniku długotrwałego wycieku lawy, której kolejno stygnące i krzepnące warstwy podczas kolejnych, następujących po sobie erupcji pokrywane były ciekłą lawą. To jednak nie koniec historii narodzin Kilimandżaro. Po zakończeniu okresu aktywności wulkanicznej dalszego formowania dokonały inne siły przyrody. Obecny kształt góry jest wynikiem długotrwałej erozji. Kilimandżaro ma dziś trzy szczyty, z których każdy pochodzi z innego okresu wypiętrzania. Środkowemu i zarazem najwyższemu szczytowi, który nosi nazwę Kibo towarzyszy Mawenzi - drugi pod względem wysokości szczyt. Trzeci zaś szczyt położony jest od zachodu i nosi nazwę Shira. Cała góra Kilimandżaro jak przystało na wulkan pokryta jest kraterami. Wiele z nich wypełnionych jest popiołem, są jednak i takie, z których wciąż wydobywają się trujące związki siarki

Klimat:

Na Kilimandżaro wytworzył się specyficzny mikroklimat. Wschodnie wiatry wiejące od Oceanu Indyjskiego napotykając ogromny masyw, unoszą się do góry. Uwalnianie wilgoci w postaci deszczu, czy śniegu zależy od wysokości ,na którą dotrą.

Fauna i flora:

W odróżnieniu od jednorodnej trawiastej sawanny otaczającej górę, na Kilimandżaro znajduje się kilka stref roślinności. Najniższe partie na zboczu masywu użytkowane są jako pola uprawne. Na wysokości 2000 metrów rozpoczyna się gęsty tropikalny las deszczowy będący siedliskiem ogromnej liczby zwierząt - w koronach jego drzew żyje mnóstwo ptaków, a w gęstych niskich zaroślach schronienie znajdują niewielkie zwierzęta. Już od poziomu 3500 metrów zaczynają dominować wrzosy i wrzośce, natomiast nieco poniżej granicy wiecznych śniegów roślinność przypomina florę alpejską. Często widuje się tu większe zwierzęta, takie jak bawoły i podążające ich tropem lamparty.

Popularność:

Kilimandżaro przyciąga tysiące turystów. Jednym z nich był Ernest Hemingway, który w 1938 roku napisał opowiadanie "Śniegi Kilimandżaro". Zawarł w nim niezwykle krótki i trafny opis góry: "Szeroka jak cały świat, wielka, wysoka i nieprawdopodobnie biała w słońcu".

Amazonka - Rzeka Życia

Gra cykad, krzyki papug i małp, tak najkrócej można scharakteryzować las równikowy. Miejsce to jest ostatnim tak ogromnym obszarem dzikiej, nieskażonej przyrody. Plemiona żyjące na brzegach Amazonki traktują jej wijące się poprzez dżunglę odnogi jako drogę, miejsce odpoczynku i źródło pokarmu.

Wysoko w peruwiańskich Andach płynie niewielki strumyczek zasilany wodą z lodowca. Tak właśnie Amazonka rozpoczyna liczącą sobie 6400 kilometrów podróż przez najszerszą część Ameryki Południowej. Wśród wiecznie zielonych lasów równikowych dołączają do niej tysiące dopływów, tworząc dorzecze o powierzchni niewiele mniejszej niż Australia. Niektóre z tych dopływów, szczególnie Rio Negro, Madeira i Tapajós, są ogromnymi rzekami. Dzięki niesionej przez nie wodzie Amazonka nabiera tak ogromnych rozmiarów, iż w niektórych miejscach przeprawa promem na drugi brzeg trwa blisko godzinę. 

Odkrywcy:

Ujście Amazonki zostało odkryte w 1500 roku. Hiszpańska ekspedycja dowodzona przez Vincenta Pinzóna dopłynęła wtedy w górę rzeki na odległość 80 kilometrów od wybrzeża Atlantyku. Czterdzieści lat później inna hiszpańska ekspedycja złożona z 50 ludzi pod wodzą Francisco de Orellana odbyła podróż od Andów rzeką Napo, a następnie Amazonką do oceanu. Z nadejściem XIX wieku, naukowcy zaczęli coraz śmielej badać sekrety rzeki i otaczających ją lasów. W latach 1848-1859 brytyjski biolog Henry Bates zebrał tysiące dotychczas nieznanych gatunków owadów, zaś botanik Richard Spruce odnalazł 7000 okazów nowych roślin, których istnienie żaden człowiek wcześniej nie udokumentował.
Flora i fauna:

Brzegi Amazonki są doskonałym miejscem do prowadzenia obserwacji egzotycznych gatunków zwierząt. Brzegi te są odwiedzane przez zimorodki, czaple i ibisy. Papugi i tukany żywią się orzechami i owocami rosnącymi w koronach drzew. Często przepędzają je stamtąd skaczące z gałęzi na gałąź małpy i inne ssaki.

Podwodny świat: 

W wodach Amazonki żyje ponad 2 tysiące gatunków ryb, czyli 10 razy więcej niż we wszystkich rzekach Europy. Są wśród nich kolorowe neonki i skalary, śmiertelnie niebezpieczne płaszczki oraz węgorze elektryczne. Największą zaś rybą jest arapaima, która osiąga nawet 3 metry długości i waży średnio 200 kilogramów. Najgorszą sławą jednak .okryte są piranie. Te zaledwie 30- centymetrowe ryby polują gromadnie i z dużego ssaka w ciągu zaledwie kilku sekund są w stanie pozostawić tylko szkielet. Największym jednak drapieżnikiem w Amazonce jest kajman czarny, krewny aligatora, osiągający długość 4,6 metra. Znane są przypadki zaatakowania przez niego człowieka. 
W samej Amazonii żyje jeszcze wiele dziwnych i interesujących gatunków roślin i zwierząt, poznanie jednak ich wszystkich jest i chyba zawsze będzie dla człowieka niemożliwe.

Karol Kiełczewski

<< poprzednia strona  -  spis treści  -  redakcja  -  następna strona >>